Bogusław Kowalski

Kursy wspinaczkowe i turystyki

W ramach działalności prowadzę wszystkie kursy znajdujące się w programach szkolenia PZA. Począwszy od kursów w skałkach na drogach ubezpieczonych i nieubezpieczonych, poprzez kursy taternickie latem i zimą, a skończywszy na szkoleniach turystów wysokogórskich. Jednakże ze względu na fakt, iż obecnie nie jest to moja podstawowa działalność, to nie posiadam stałego kalendarza szkoleń. Z tego powodu przyjmuję na kursy samoorganizujące się grupy w ramach limitów adekwatnych do danego typu kursu i zgodnych z zasadami określonymi przez Komisję Szkolenia PZA.

Terminy i koszty szkoleń umawiam indywidualnie.

Doszkalanie z zakresu technik linowych

Wspinaczka w górach oraz na drogach wielowyciągowych niesie za sobą wiele zagrożeń. W trakcie wspinania dużą ścianą, podczas zjazdów i nieplanowanych wycofów, mogą przydarzyć się różne sytuacje awaryjne. Zdarza się, że nasz partner lub partnerka ulegnie kontuzji, która uniemożliwia poszkodowanemu samodzielną działalność mającą na celu wydostanie się ze ściany. W takim przypadku niezbędna jest znajomość technik linowych, które pozwolą na dostanie się w bezpieczne miejsce. Warsztaty, które oferuję uzależniam od potrzeb uczestników, a oparte są o aktualne wytyczne Komisji Szkolenia PZA oraz doświadczenie nabywane podczas wspólnej pracy z najwyższej klasy fachowcami w Polsce.

Doszkalanie instruktorów wspinaczki

Zarządzający ścianką wspinaczkową ma obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikom obiektu. Pomimo tego,

że wspinaczka należy do sportów wysokiego ryzyka zderegulowany został zawód instruktora i trenera sportu. Dlatego tak ważne jest, żeby kadra instruktorska na ściance wspinaczkowej posiadała wysokie kwalifikacje. Aby sprostać niełatwym wyzwaniom stawianym instruktorom konieczne jest ciągłe doszkalanie nie tylko z zakresu treningu sportowego, ale również z obszaru bezpieczeństwa podczas prowadzenia zajęć i w czasie dyżurów na ściankach wspinaczkowych.

Doszkalanie instruktorów ma na celu przekazanie najważniejszych zagadnień dotyczących ochrony życia i zdrowia użytkowników obiektów wspinaczkowych, min: zunifikowanie umiejętności z technicznych, obsługi różnego typu przyrządów asekuracyjnych, bhp podczas bulderingu oraz prawidłowej obsługi i nadzoru automatów asekuracyjnych (TrueBlu i Perfect Descent).

Szkolenia operatorów ścianek wspinaczkowych

Operator ścianki wspinaczkowej to funkcja nieopisana w Ustawie o sporcie. Zarządzający obiektami zatrudniają w tej roli osoby, którzy mają za zadanie kontrolowanie bezpieczeństwa na ściance, uczenie podstawowych umiejętności – zakładanie uprzęży, czy górnej asekuracji, „na wędkę”. Doświadczenie i umiejętności operatora ścianki nie pozwalają mu na prowadzenie zajęć wspinaczkowych. Niemniej bardzo często praca w roli operatora stanowi start do kariery instruktorskiej, a w dalszej perspektywie trenerskiej. Podczas szkolenia operatorów przerabiane są najważniejsze zagadnienia związane z pracą na ściance wspinaczkowej.

Przeglądy okresowe ścianek wspinaczkowych

Aby zapewnić bezpieczeństwo użytkowników ścianki wspinaczkowej konieczne jest min. regularne przeglądy obiektu i wyposażenia.

Zgodnie z przepisami, przeglądy techniczne ścianek wspinaczkowych powinny odbywać się co najmniej raz

w roku. Ponadto zaleca się codzienne kontrole wizualne, a także cotygodniowe szczegółowe inspekcje i miesięczne przeglądy wykonywane przez obsługę ścianki wspinaczkowej. Coroczna kontrola polega na sprawdzenia kluczowych mocowań konstrukcyjnych oraz punktów asekuracyjnych i stanowiskowych. Przeglądom podlega również poszycie ścianki, jakość gniazd i chwytów wspinaczkowych. W ramach kontroli sprawdzany jest również sprzęt wspinaczkowy stanowiący wyposażenie obiektu.

Audyty wewnętrzne ścianek wspinaczkowych

Celem audytu wewnętrznego jest pomoc zarządzającemu ścianką wspinaczkową poprzez wsparcie w zakresie bezpieczeństwa na obiekcie i usprawnianie działalności. Z zasady audyt wewnętrzny wykonuje jednostka niezależna, obiektywna i doradcza, która ocenia funkcjonowanie obiektu, zarządzanie ryzykiem. Ażeby audyt spełnił swoją rolę, to powinien być przeprowadzany systematycznie, a efektem końcowym jest usprawnienie działalności ścianki wspinaczkowej. Po audycie zamawiający otrzymuje raport włącznie z zaleceniami niezbędnych zmian mających na celu poprawę bezpieczeństwa na ściance.

Kontrole SOI sprzętu wspinaczkowego

Kontrole sprzętu ŚOI (Środków Ochrony Indywidualnej) są obowiązkowe i powinny być przeprowadzane regularnie, przynajmniej raz na 12 miesięcy. Sprzęt wspinaczkowy stanowiący wyposażenie ścianki wspinaczkowej stanowi ŚOI, które chronią użytkowników przed upadkiem (bądź skutkami) z wysokości. Opisane to zostało w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy Rady 89/686/EWG. Sposób dokonywania przeglądów opisuje norma EN PN 365, Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Ogólne wymagania dotyczące instrukcji użytkowania, konserwacji, badań okresowych, napraw, znakowania i pakowania – wersja polska. Celem kontroli ŚOI jest zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom sprzętu wspinaczkowego i wykrycie ewentualnych uszkodzeń lub zużycia sprzętu, które mogłyby zagrażać ich życiu lub zdrowiu.

Przeglądy parku linowego

Zgodnie z normą PN-EN 15567-2 (Urządzenia sportowe i rekreacyjne – Tory linowe – Część 2: Wymagania użytkowe) parki linowe powinny podlegać corocznym przeglądom. W czasie takiej kontroli sprawdza się mocowania lin asekuracyjnych, mocowań przeszkód, mostów oraz platform, a także wyposażenia w postaci kasków, uprzęży i lonży stanowiących ŚOI dla użytkowników parku linowego. Sprawność sprzętu i wyposażenia i zgodność z certyfikatami poświadczana jest w protokole przeglądu.

Szkolenia instruktorów parku linowego

Szkolenie instruktorów parku linowego jest niezbędne dla prawidłowego i bezpiecznego funkcjonowania obiektu. Instruktor ma za zadanie zapoznać użytkownika z zasadami poruszania się na trasie parku oraz przeszkolić na torze testowym, omówić wyposażenie, czyli kask uprząż i lonże z karabinkami oraz rolką do zjazdów tyrolskich, przekazać sposoby komunikowania się w razie wystąpienia zagrożenia lub innych problemów. Rozszerzone szkolenie przeznaczone jest dla instruktorów pełniących funkcję ratownika wysokościowego. Czyli osób potrafiących w sposób bezpieczny sprowadzić na ziemię użytkownika, który z różnych powodów nie jest w stanie zrobić to samemu.

Szkolenia wstępne i okresowe BHP

Szkolenie wstępne BHP jest to obowiązkowe szkolenie dla nowo zatrudnionych pracowników, które ma na celu zapoznanie ich z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy w danym zakładzie pracy. Składa się z instruktarzu ogólnego przeprowadzanego przez Specjalistę BHP oraz instruktarzu stanowiskowego, który przeprowadza bezpośredni przełożony. Szkolenie to powinno odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy.

Szkolenia okresowe BHP to powtarzane w czasie trwania zatrudnienia szkolenia mające na celu ugruntowanie i uaktualnienie wiedzy oraz umiejętności z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Ich celem jest również zapoznanie pracowników z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi w dziedzinie BHP. Od typu stanowiska pracy i w związku z tym występujących zagrożeń zależy częstotliwość szkoleń okresowych.

Instrukcje stanowiskowe BHP

Instrukcja stanowiskowa to szczegółowy dokument opisujący sposób bezpiecznego wykonywania pracy na danym stanowisku. Pracodawca jest zobowiązany sporządzić i udostępnić pracownikowi instrukcję stanowiskową, gdyż zapewnia ona pracownikom wiedzę o ich obowiązkach, narzędziach, środkach ostrożności i procedurach postępowania w sytuacjach awaryjnych. Instrukcja stanowiskowa to kluczowy dokument dla funkcjonowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie.

Karty oceny ryzyka zawodowego

Umiejętność identyfikacji zagrożeń zawodowych i wiedza pozwalająca skutecznie neutralizować zagrożenia to podstawowe, najważniejsze narzędzia do zapobiegania wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym. Ocena ryzyka zawodowego jest podstawą profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników. Od jakości tej oceny zależy skuteczność przyjętej polityki bezpieczeństwa i higieny pracy, a co za tym idzie skuteczność zarządzania bhp. Fizycznym poświadczeniem oceny ryzyka jest dokument w postaci Karty Oceny Ryzyka Zawodowego (KORZ), który zawiera analizę potencjalnych zagrożeń na danym stanowisku pracy oraz środki zapobiegawcze. Powinien on zawierać nazwę stanowiska, opis wykonywanych czynności, identyfikację zagrożeń, osoby narażone, metody oceny ryzyka, poziom ryzyka, działania profilaktyczne, termin przeglądu

i podpisy osób odpowiedzialnych

Szczególnej uwadze zarządzającym ściankami wspinaczkowymi polecam Karty Oceny Ryzyka Zawodowego dla stanowisk: operatora, instruktora i trenera, routesettera oraz pracownika recepcji

Kontrole SOI do prac na wysokości

Stosowanie ŚOI jest jedną z metod ograniczających powstanie wypadku przy pracy lub chorób zawodowych. Pracodawca ma obowiązek zapewnienia swoim pracownikom środków ochrony indywidualnej, co wynika z Kodeksu Pracy (art. 2376§1.k.p.). Tak samo jak w przypadku sprzętu wspinaczkowego również sprzęt do pracy na wysokości podlega obligatoryjnym kontrolom Środków Ochrony Indywidualnej. Ów obowiązek opisany został w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego

i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy Rady 89/686/EWG. Sposób dokonywania przeglądów opisuje norma EN PN 365, Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Ogólne wymagania dotyczące instrukcji użytkowania, konserwacji, badań okresowych, napraw, znakowania i pakowania – wersja polska. Celem kontroli ŚOI jest zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom sprzętu wspinaczkowego i wykrycie ewentualnych uszkodzeń lub zużycia sprzętu, które mogłyby zagrażać ich życiu lub zdrowiu.

Analizy i opinie wypadków

Od blisko 20 lat sporządzam jako biegły sądowy analizy wypadków oraz opinie na zlecenie Sądów, Prokuratury, Policji oraz Polskiego Związku Alpinizmu. W swojej pracy współdziałam z wybitnymi himalaistami, ratownikami TOPR i GOPR, międzynarodowymi przewodnikami wysokogórskimi UIAGM oraz instruktorami PZA. Z racji tego, że jestem czynnym instruktorem moje zainteresowanie praktycznie każdym wypadkiem górskim i wspinaczkowym przekłada się na poszukiwanie przyczyn i próby znalezienia rozwiązań, które zminimalizowałyby ryzyko. Swoje przemyślenia regularnie publikuję na łamach czasopism wspinaczkowych i turystycznych. Od wielu już lat przygotowuję również opinie na zlecenia prywatne z zakresu wypadków podczas wspinaczki w każdym terenie, w czasie wędrówek górskich, w parkach linowych oraz przy pracach na wysokości.

Warsztaty z zakresu zarządzania ryzykiem w górach

Moja praca w postaci sporządzania analiz i opinii powypadkowych przyczyniła się do zdobycia wiedzy, którą chętnie się dzielę w czasie swoich prezentacji. To zbiór doświadczeń oparty na wieloletniej pracy i współpracy z wybitnymi fachowcami w dziedzinie analiz wypadków. Wynikającej z studiowania najważniejszych lektur z obszaru zarządzania ryzykiem, zarządzania w sytuacji niepewności, zarządzania w kryzysie. Jednym z kluczowych dla mojego rozwoju było zapoznanie się z zarządzeniem w lotnictwie. Wpłynęło to na podjęcie studiów podyplomowych z zakresu BHP, co pozwoliło mi usystematyzować warsztat pracy. Moje wystąpienia są całkowicie autorskim produktem, a najważniejszym pytaniem, na które staram się odpowiedzieć – dlaczego podejmujemy takie, a nie inne decyzje?

Po górach wędruję od 1980, wspinam się od 1992, a instruktorem Polskiego Związku Alpinizmu zostałem w 1997 roku. Jestem członkiem Klubu Wysokogórskiego w Toruniu, wspinałem się między innymi w Tatrach, Dolomitach, Alpach, w Górach Szkocji, w Andach, Patagonii i w Himalajach. Jestem współautorem nowych dróg w wielkich ścianach gór Ameryki Południowej. Wytyczyłem nowe linię między innymi na wschodniej ścianie Torre Sur w masywie Torres del Paine w Patagonii, na południowej ścianie El Sfinge w Andach Peruwiańskich, czy na dziewiczej, tysiącmetrowej ścianie El Monstruo w północnej Patagonii.

Szkolę adeptów wspinania nieprzerwanie od 1997 roku, dokształcałem się w Ecole National de Ski et Alpinisme w Chamonix we Francji oraz w Scotland's National Outdoor Training Centre, w Glenmore Lodge, w Szkocji. Byłem szefem Komisji Szkolenia PZA oraz szefem Komisji Bezpieczeństwa PZA. Jestem biegłym sądowym Sądów Okręgowych w Toruniu i w Nowym Sączu w zakresie: wspinaczka, alpinizm, parki linowe, trekking oraz BHP – prace na wysokości. Publikuje teksty szkoleniowe, analizy wypadków oraz komentarze wydarzeń górskich w periodykach górskich w Taterniku, Magazynie Góry, Magazynie Na Szczycie, na portalu wspinanie.pl.

Pasjonuję się analizowaniem wypadków, podejmowaniem decyzji w warunkach niepewności, historią alpinizmu oraz literaturą górską. Wolne chwile staram się spędzać aktywnie razem żoną i dwójką dzieci. Najważniejsze dla mnie jest to, żeby działo się to w outdoorze. Może to być wspinanie, ferraty, wędrówki górskie, rowery, żeglowanie, kajaki. Jestem współautorem przewodnika taternickiego „Standardy w Morskim Oku i Tatrach Słowackich”, autorem 5 rozdziałów poradnika „100 porad GÓR”, konsultantem merytorycznym polskiej edycji poradnika „Góry, Wolność i Przygoda” oraz „1001 porad dla wspinaczy” Andy’ego Kirkpatricka.

Uprawnienia:

Instruktor Alpinizmu PZA, nr licencji 358/IA
Instruktor wspinaczki wysokogórskiej, (nr legitymacji 2506/MS/2008)
Trener wspinaczki sportowej II klasy, (nr dyplomu, 6524/T/II/2011)
Specjalista ds. BHP od 2015 roku (studia podyplomowe Wyższa Szkoła Logistyki w Poznaniu)
Kontroler Środków Ochrony Indywidualnej AMC Petzl
Biegły sądowy Sądów Okręgowych w Toruniu i w Nowym Sączu w zakresie: wspinaczka, alpinizm, parki linowe, trekking oraz BHP – prace na wysokości (kadencja w obu SO do 31.12.2025 r.)